Debela Griža
Debela Griža w pobliżu wsi Volčji Grad to pozostałości potężnego pierścienia obronnego z epoki brązu i żelaza. Znajduje się w lekko podwyższonym terenie, na północnym zachodzie dzisiejszego Volčji Grad. Ma 290 metrów długości i 180 metrów szerokości w najdłuższym miejscu. Jego obwód 770 metrów obejmuje około 4,2 ha.
Już słynny archelog Marchesetti zauważył jego „niską pozycję”, co jest rzadkością wśród grodzisk, ponieważ fortyfikacje i zdolności obronne są jedną z ich najważniejszych stron. Debela Griža mogła „sobie na to pozwolić”, ponieważ planiści ostrożnie umieścili ją między zagłębieniami terenu, które przejęły role stromych zboczy. Całkowita długość ścian wynosi 1100 metrów. Biorąc pod uwagę charakter i kształt terenu, ściana ma wysokość od 2 do 7 metrów. Jest prawdopodobne, że podczas gdy Debela Griža była zaludniona, była jeszcze wyższa. Ruiny mają teraz od 5 do 15 metrów szerokości, a pozostałości pierwotnej konstrukcji można zobaczyć wzdłuż całej ściany. Podwójna ściana jest szczególnie widoczna na południowej i północnej stronie; podwójna ściana była kluczowa kontroli wejść, które znajdują się na starej ścieżce z Volčji Grad do Komen. Całkowita ilość zużytego kamienia wynosi ponad 60 000 metrów sześciennych.
Debela Griža w pobliżu Volčji Grad jest jednym z najbardziej malowniczych i dobrze zachowanych nisko położonych prehistorycznych grodzisk na Krasie. Jego sława opiera się obecnie bardziej na jego wyglądzie niż na badaniach historycznych. Wyróżnia się również włączeniem zagłębień w system obronny, symetrycznym kształtem i stanem zachowania. To oczywiste, dlaczego zawsze tworzył pomysły, by je badać i przedstawiać szerszej publiczności.
Dobrym przykładem jest wymowny artykuł w gazecie Soča z 9 czerwca 1906 r.:
„W Volčji Grad mamy stare ruiny, które nazywamy Debela Griža. Ta ruina wygląda prawie jak zamek. Znaleziono tam wiele przedmiotów: noże, widelce, miecze, łyżki, kości, a nawet mały złoty wózek itp. Szereg świetnych dżentelmenów już spojrzało na ruiny i każdy z nich natychmiast połączył je z ukrytymi starymi skarbami. Starzy ludzie mówią, że był tam zamek z wysokimi murami, bez dachu i porośnięty różnymi gatunkami drzew, a na drzewach zawieszali różne rodzaje skór, aby służyły jako namioty. Miały to być stare Ajdi (olbrzymy) prowadzone przez kobietę o imieniu Volčja, która nadała nazwę naszemu Volčji Grad. Dziś nadal można zobaczyć starą tablicę na ścianie kościoła, z wyciętymi numerami i starymi listami, odwiedzaną również przez wiele osób. Byłoby właściwe, gdyby był odwiedzany i badany przez uczonych mężczyzn. ”
Osada
W epoce brązu i żelaza, Kras był stosunkowo gęsto zasiedlony, a ludzie mieszkali w ufortyfikowanych osadach zwanych gradišča (grodziska). Grodziska to prehistoryczne osady umocnione kamiennym murem. W Słowenii pojawiły się w epoce brązu, około 1600 p.n.e. i były najbardziej powszechne w epoce żelaza, w przybliżeniu między 1000 a 500 p.n.e. Wzgórza z monumentalnymi murami zbudowanymi z tarasów skalnych i brzegów są nie tylko obecne na Krasie, ale można je również znaleźć na Istrii, na Chorwackim Wybrzeżu, Hercegowinie, Czarnogórze i Albanii, wzdłuż całego wschodniego wybrzeża Adriatyku, gdzie najbardziej popularnym materiałem budowalanym był wapień. Pojawienie się wzgórz na tym rozległym obszarze zależało zatem przede wszystkim od natury krajobrazu i wielkich przemian społecznych w Europie w okresie przejściowym od trzeciego do drugiego tysiąclecia p.n.e. Były one głównie bezpośrednio związane ze zmianami społeczno-gospodarczymi wywołanymi wprowadzeniem metalurgii i rozprzestrzenianiem się przedmiotów metalowych oraz niewiarygodnym rozwarstwieniem społeczeństwa. Nie możemy również wykluczyć większych ruchów ludności, które dodatkowo zachęcały do budowania struktur obronnych w strategicznych punktach w okolicy, kontrolując liczne ścieżki i trasy w Krasie.
Prehistoryczne grodzsika to skarby, które nadają Krasowi wyjątkowy charakter. W tym przypadku jest to nisko położone wzgórze Debela Griža w pobliżu Volčji Grad, na południe od Komen. Podobnie jak inne grodziska w Trieście, Komen i Divača Karst i gdzie indziej, Debela Griža została zbudowana przy użyciu suchej konstrukcji. W ten sposób mogły powstać duże osiedla ze wszystkimi niezbędnymi zasobami. Od samego początku grodziska z kamiennymi murami były pierwotną cechą krajobrazu. Współtworzyły je skały, ludzie, przyroda i kultura. Sucha konstrukcja pozwoliła im przekroczyć skromne zasoby naturalne ziemi. Inne niesamowite przykłady to: Veli Mrgar na wyspie Krk wykorzystywanej do hodowli owiec, ściany winnic w Suha Punta w pobliżu Primošten w Dalmacji i zmyślnie otoczone drzewami oliwnymi strome nieprzebyte wzgórza Vrmac w Boka Kotorska. Suche kamienne ściany w naturze przypominają nam pismo ręczne, za pomocą którego każdy obszar lub społeczność wyrażała się w przestrzeni i humanizuje ją.
Gradišča współtworzył unikalny krasowy krajobraz kulturowy ufortyfikowanych osad, kamiennych murów i ogrodzeń, ścieżek i kolein, dużych ścian, zagłębień i innych podobnych form kamiennych, które rezonowały w późniejszych okresach i muszą być chronione i zachowane. Tak jak dzisiejsze wzgórza krasowe stanowią bezcenny zabytek prehistorycznych społeczności i sposobów życia sprzed ponad dwóch tysięcy lat. Są teraz nieodłączną częścią historycznej i kulturowej tożsamości Krasu.
Mapa
Nocleg
BUS - Transfer