Radovljica

Piękna Radovljica położona jest na dość szeroko rozumianym przedpolu Alp Kamnicko-Sawińskich. Stare miasto leży na wysokiej terasie (75 m) u zbiegu Sawy Bohinjki i Dolinki. Nowa część osady rozłożyła się naokoło wzgórza Obla gorica (511 m n.p.m.). Hotel Grajski Dvor z godną polecenia restauracją i pizzeria, kamping Kopališče, pensjonaty, kilka lokali gastronomicznych, sklepy różnych branż, autobusy z Kranja (30).

Więcej informacji o Radovljicy

Historia

Radovljica należy do najstarszych osad w Kotlinie Gorenjskiej. Pierwsze wzmianki o niej pochodzą z 1050 r., w 1333 r. była ważnym ośrodkiem targowym, należącym do biskupów z bawarskiego Freisingu. Handlowano tu przede wszystkim solą, winem i wyrobami żelaznymi z pobliskiej Kropy. Osada uzyskała prawa miejskie w XV w. i stała się prężnym ośrodkiem rzemiosła. Posiadała władzę sądowniczą oraz prawo poboru myta na ruchliwych szlakach wiodących do bogatych miejscowości u podnóża pasma Jelovicy słynących z górnictwa i hutnictwa żelaznego. Miasto zaczęło podupadać w XVII w. Niewielkie ożywienie przyniosło ustanowienie w Radovljicy siedziby austriackiego cyrkułu, obejmującego dolinę górnej Sawy. Jednak wybudowanie dużej stacji kolejowej w sąsiednich Lescach sprawiło, iż przemysł ominął Radovljice.

Dzięki temu miasteczko zachowało prowincjonalny czar, a swoimi zabytkami i interesującymi muzeami przyciąga spore rzesze turystów.

Architektura

Dzięki kilkusetletniej stagnacji w Radovljicy dobrze zachowany został średniowieczny układ przestrzenny, liczne przykłady późnośredniowiecznych i renesansowych zabudowań oraz zachowane po północnej stronie starego miasta fragmenty murów obronnych. Stare domy mieszczańskie ciągną się wzdłuż wschodniej części ulicy Gorenjskiej, która na szczycie terasy rozszerza się w prostokątny ryneczek Linhartov trg. Szczególną uwagę zwraca Šivčeva hiša (nr 16), mieszcząca obecnie galerię oraz położona naprzeciw Vidičeva hiša (nr 17) utrzymane w stylu renesansowym. Pozostałe zabudowania noszą ślady przebudowy w stylu klasycystycznym, która miała miejsce po pożarze miasta w 1835 r. Mimo to zachowało się w nich sporo starszych detali kamieniarskich. Interesujące są zwłaszcza portale wykonane z zielonego tufu peračiškiego (patrz: Brezje). W północnejczęści starego miasta mieści się dom rodzinny pierwszego słoweńskiego dramatopisarza A. T. Linharta (1756-1795).

Kultura i sztuka

W stojącym w północno-wschodniej pierzei rynku pałacu Thurnów mieści się ciekawe muzeum okręgowe (Muzej radovljiške občine). Znajduje się tu jedyne na terenie Słowenii muzeum pszczelarstwa (Čebelarski muzej). Dolina górnej Sawy słynęła od zawsze z rozwiniętej na wysokim poziomie hodowli pszczół. Stąd wywodzi się eksportowana do najdalszych końców świata kranjska odmiana pszczoły (Apis miellifera carniolica), zwana ze względu na szare ubarwienie kranjską sivką. Ten wytrzymały owad potrafi przystosować się do różnorakich warunków klimatycznych, czym należy tłumaczyć jego światową karierę.

Znajdziemy tu także arcyciekawą kolekcję panjskih končnic. Są to charakterystyczne dla Słowenii malowane przednie ścianki szafkowych uli, w których znajduje się otwór wlotowy. Barwne elementy miały znaczenie praktyczne: pozwalały rozpoznającym kolory owadom na trafianie do swojego ula, ułatwiały także orientację pszczelarzom, którzy na podstawie malunków rozróżniali swoje liczne rody pszczół. Tematyka przedstawień jest zróżnicowana. Początkowo dominowały malunki religijne, ustępujące z czasem bardziej swawolnym przedstawieniom. Na panjskih končnicach znajdziemy komentarze sytuacji politycznej, sceny humorystyczne (diabły ostrzące język plotkarki na brusie) czy też sceny łowiecko-militarne. Obecnie panjskie končnice stały się kiczowatą pamiątką ze Słowenii. Część ekspozycji poświęcona jest wkładowi słoweńskich specjalistów: Antona Janšy i Antona Žnidaršiča w rozwój pszczelarstwa.

Drugia część muzeum poświęcona jest życiu i twórczości urodzonego w Radovljicy pierwszego słoweńskiego dramaturga Antona Tomaža Linharta. Z punktu widzenia polskiego turysty, nie jest on może postacią pierwszoplanową. Warto jednak zobaczyć nową ekspozycję wykorzystującą nowoczesne techniki multimedialne.

Kościół św. Piotra zamyka stare centrum od strony wschodniej i otoczony jest pozostałościami murów miejskich, które nadają mu obronny charakter. Początki świątyni sięgają XV w. Na ścianie frontowej odkryto gotyckie malowidło przedstawiające św. Krzysztofa. Większość wyposażenia pochodzi z XIX w.

W zachodniej części ulicy Gorenjskiej nr 18 warto zobaczyć secesyjną fasadę dawnej kasy oszczędnościowej (obecnie siedziba gminy) nawiązującą do pszczelarskich tradycji miasta.