Celje to nowoczesne miasto, ośrodek nowych technologii, które swoją tożsamość buduje jednak na fundamentach wielowiekowych dziejów. I robi to konsekwentnie, o czym świadczy duża liczba eventów odnoszących się do średniowiecznej oraz późniejszej historii miasta. Celje uchodzi też za jedno z najpiękniejszych miast Słowenii. Większość z zabytków znajduje się w centrum położonym na północnym brzegu rzeki Savinii.
W czasach rzymskich
Natura regionu od zawsze zapewniała jego mieszkańcom dobre warunki życia. Tak było jeszcze przed starożytnymi czasami Cesarstwa Rzymskiego. W okresie rzymskim, za panowania cesarza Klaudiusza (41–45), znajdująca się tu osada, zwana Municipium Claudia Celeia, otrzymała prawa miejskie, co doprowadziło miasto do pierwszego rozkwitu. Podczas wielkiej migracji w V i VI wieku zostało zrównane z ziemią, a następnie odbudowane we wczesnym średniowieczu. Pierwsze odniesienie do Celje z tego okresu (Cylie) można znaleźć w Kronikach Admonta spisanych między 1122 a 1137 rokiem.
Bezpłatnie pomagamy w planowaniu wyjazdów do Słowenii
W późnym średniowieczu nastąpiło krótkie, ale istotne panowanie szlachty Žovnek (Sanneck), którą później wyniesiono do rangi hrabiów i w końcu książąt Celje. Sprytne działania polityczne rodu pozwoliły mu dotrzeć na sam szczyt ówczesnej polityki europejskiej, pozostawiając trwały ślad na mieście. Ich córki poślubiły europejskich królów i cesarzy, a jedna z najsłynniejszych – Barbara Cylejska - królowa Węgier, Czech i Niemiec, była nawet wnuczką naszego króla Kazimierza Wielkiego.
Prawa miejskie
Wszystkie pokolenia rodu Žovnek (Sanneck) wybierało Celje na główną siedzibę swojego rodu. Początkowo władcy mieszkali w Starym Zamku, ale około 1400 r. przenieśli się do nowego, renesansowego budynku zwanego Dolnym Zamkiem. W tym okresie Celje wiele zyskało. 11 kwietnia 1451 r. Friderik II, hrabia Celje, obdarzył Celje prawami miejskimi, w tym wszystkimi odpowiednimi przywilejami.
Po śmierci ostatniego hrabiego Celje, Ulrika II (1456), majątek dynastii odziedziczyli Habsburgowie. W tym czasie Celje było już jednym z najbardziej znanych ośrodków renesansowych na terenie dzisiejszej Słowenii. Trwało tu prawdziwe miejskie życie z wysoko rozwiniętym handlem i rzemiosłem, które pod rządami monarchii habsburskiej jeszcze bardziej rozkwitło.
Od Habsburgów do końca I wojny światowej
Później miasto kształtowały ruchy religijne (protestantyzm), najazdy tureckie i klęski żywiołowe, które w tamtych czasach trapiły moralnie, gospodarczo i politycznie zdewastowaną całą Europę. Wbrew wszystkiemu jednak przetrwało. Mury miejskie ustąpiły urbanizacji i wczesnemu nowoczesnemu przemysłowi, który zaczął rozwijać się pod koniec XVIII wieku. W drugiej połowie XIX wieku Celje, podobnie jak inne części rządzonej przez Austrię Europy Środkowej, dostrzegło narodowe przebudzenie, które doprowadziło do eskalacji konfliktów narodowych pod koniec stulecia, a ostatecznie do upadku wielowiekowej Monarchii Habsburskiej.
Po I wojnie światowej miasto nad rzeką Savinja zmieniło się. Nowy zestaw poglądów politycznych i programów oraz nowe ruchy duchowe wpłynęły na mentalność ludzi i zmieniły życie mieszkańców Celje na wiele sposobów. Niestety, później również druga wojna światowa i okupacja zadały miastu głębokie rany, które do dziś się nie zagoiły. Znowu jednak Celje wstało z popiołów i do dziś rozkwitła.
Długie lata rozwoju
W trakcie ostatnich dekad spokoju miasto przekształciło się w tętniące życiem centrum przemysłowe i handlowe. Ponadto, jako siedziba gminy, posiada wszystkie cechy centrum regionalnego, administracyjnego, biznesowego, kulturalnego, edukacyjnego i turystycznego. W ostatnich latach Celje było nawet najszybciej rozwijającym się miastem w Słowenii, co widać zarówno w jakości odnowionych zabytków, jak i infrastrukturze dostępnej dla turystów.
I choć obecne Celje nie jest wielkim miastem, to na jego zwiedzanie warto zarezerwować sobie cały dzień. Zacząć można od najcenniejszego zabytku, czyli pałacu hrabiowskiego – Stara Grofija, który stoi niedaleko placu Glavni trg. Budynek powstał na przełomie XVI i XVII wieku, a wyróżniają go dwupoziomowe krużganki oraz bezcenne malowidła barokowe na suficie jednej z reprezentacyjnych sal. W środku znajduje się muzeum, ze szczególnie interesującą wystawą pamiątek po mieszkańcach miasta z czasów rzymskich.
Stary Zamek tętni życiem
Niezwykle ciekawy jest też ostatni element dawnych murów obronnych – baszta. Pod koniec XIX wieku dobudowano do niej gmach teatru, w którym funkcjonuje obecnie Słoweński Teatr Narodowy.
No i jest także Stary Zamek, o którym najstarsza pisemna wzmianka pochodzi z 1323 roku. Oryginalny projekt obejmował jedynie romański pałac i mury. Pod koniec XIX wieku podjęto prace renowacyjne i zamek został odbudowany od podstaw. Podczas ostatniego remontu dodano do niego nowoczesne centrum informacji turystycznej i kawiarnię Veronika, dzięki czemu obiekt jest dziś atrakcyjnym miejscem turystycznym, z którego roztaczają się wspaniałe widoki na miasto i okolicę.
W każdą ostatnią sobotę sierpnia Stary Zamek jest miejscem tradycyjnego średniowiecznego festiwalu „Dežela Celjska vabi...” („Kraina Celje zaprasza...”). Do tego przez całe lato odbywa się na nim program „Historia na żywo”, w ramach którego goście mogą zmierzyć się w walce mieczem z rycerzami, strzelać z łuków, flirtować z księżniczkami, albo jeszcze inaczej wyzwalać swoją kreatywność w średniowiecznych warsztatach.
Dolny Zamek to średniowieczna siedziba książąt cylejskich, w kolejnych wiekach wielokrotnie przebudowywana. Obecnie, na skutek zniszczeń, trudno dostrzec w nim gotycki charakter.
Budynek ratusza pochodzący z XVII wieku jest jednym z najbardziej znanych budynków w centrum starego miasta. Jego wyróżniające cechy to renesansowy rdzeń i klasycystyczna fasada z balkonem wspartym na ośmiu kolumnach. W pierwszej połowie XIX wieku budynek został przejęty przez władze miejskie i zaadaptowany na ratusz. Dziś mieści się tu Muzeum Historii Najnowszej.
Piękne kościoły
Kolejnym wartym odwiedzenia zabytkiem jest Kościół św. Maksymiliana z Celeii, usytuowany naprzeciwko dworca autobusowego. Świątynia poświęcona jest legendarnemu biskupowi Maksymilianowi, który prawdopodobnie zmarł w tym miejscu w roku 283. Sam kościół został zbudowany pod koniec XV wieku, ale od tego czasu był kilkukrotnie odnawiany. We wnętrzu zachowało się wiele barokowych elementów, a na zachodniej ścianie - dobrze zachowany gotycki portal.
Warto też zajrzeć do kościoła kapucynów pw. św. Cecylii, który znajduje się na niewielkim wzgórzu na prawym brzegu rzeki Savinja. Został zbudowany wraz z klasztorem i w 1615 roku konsekrowany przez biskupa Tomaža Hrena. Ze względu na późniejsze zmiany, oryginalna architektura nie została całkowicie zachowana. Ciekawostką jest za to około 100 drewnianych schodów prowadzących do świątyni.
Mury obronne… sprzedane na aukcji
Wieża ciśnień, czasami nazywana wieżą Oblubienicy („Špitalski stolp”), to część średniowiecznych murów miejskich i jedyna zachowana z sieci wież broniących miasta. Została zbudowana w drugiej połowie XV wieku w południowo-wschodnim narożniku ówczesnej osady.
Niestety, również piękne kiedyś mury miejskie, dziś już nie świadczą o dawnej potędze miasta. Ich budowa rozpoczęła się w 1450 r. i trwała aż 1473. Powierzchnia otoczona murami miała wypukły kształt czworoboczny z solidnymi bastionami na rogach. Taki system zabezpieczeń uzupełniały wierze obronne, które wznosiły się wzdłuż ścian. Do samego miasta można było wejść z trzech stron: przez Bramę Zamkową na północy, Bramę Lublana na zachodzie i Bramę Wodną (Savinja) na południu. Po 1785 r., kiedy ratusz sprzedał część murów oraz fosy obronne za nimi na publicznej aukcji, ich oryginalny wygląd zaczął zanikać. Niektóre części murów zostały zburzone, a inne zostały zintegrowane lub zasłonięte przez nowe domy. Fosy, wcześniej wypełnione wodą, także zostały zasypane.
Odpoczynek po spacerze
Na koniec polecamy jeszcze główny rynek miasta, który od czasu gruntownej modernizacji w 2009 r. jest nowoczesnym i atrakcyjnym centrum miejskich wydarzeń. W soboty oferuje szeroki wybór świeżych owoców i warzyw, produktów mięsnych, mlecznych i domowych przysmaków.
Na koniec zwiedzania warto przejść kładką nad Savinją do parku miejskiego. Odwiedzający go turyści mogą cieszyć się cieniem potężnych drzew, skrupulatnie zadbanymi terenami zielonymi i oszałamiającą scenerią. Można spacerować alejkami lub odpoczywać na ławkach. Park obejmuje również nowoczesny plac zabaw, kilka kortów tenisowych i lodowisko. Na jego terenie rozpoczyna się także wiele szlaków turystycznych.
Najciekawsze wydarzenia cykliczne organizowane w Celje:
→ Karnawał – duże wydarzenie, którego program co roku tworzą największe miejskie i prywatne instytucje;
→ Dni kultury (luty) – choć kultura kwitnie w mieście hrabiów przez cały rok, to w lutym dni kultury honorują największego poetę Słowenii i autora hymnu narodowego, France Prešeren. Bogaty program kulturalny w całym mieście tworzą publiczne instytucje kultury, stowarzyszenia, niezależni artyści, szkoły i przedszkola;
→ Dni komedii (luty i marzec) - tradycyjny festiwal teatralny, na koniec którego publiczność nagradza najlepszego aktora tytułem „Znakomity Komik”. Co dwa lata honorowy sponsor festiwalu w Celje funduje nagrodę „Noble Comedy Quill” za oryginalną słoweńską komedię;
Bezpłatnie pomagamy w planowaniu wyjazdów do Słowenii
→ Międzynarodowy Festiwal Chórów Młodzieżowych (kwiecień) – to festiwal odbywający się w Celje od 1946 roku. Co dwa lata wypełnia miasto śpiewem i młodzieńczą świeżością chórów młodzieżowych z całego świata. Imprezie towarzyszy projekt „A Minute for a Song”, który rozpowszechnia muzykę także na ulicach starego centrum Celje;
→ Wieś w mieście (czerwiec i październik) - podczas tego wydarzenia na ulicach Celje można kupić produkty z gospodarstw rolnych, a także regionalne rzemiosło. Są też przejażdżki konno i powozem po mieście;
→ Żywa historia w Starym Zamku (w każdy weekend od kwietnia do października) - unikalne doświadczenie życia w średniowiecznym Starym Zamku, jednym z najbardziej imponujących w Słowenii. Warownia wita wszystkich gości w każdy weekend i rzuca im wyzwanie w turniejach łuczniczych i walkach mieczem, zaprasza ich do rozmowy z mieszkańcami zamku;
→ Lato w Celje (czerwiec-sierpień) - wystawny program imprez, plenerowych koncertów, teatrów ulicznych i innych pokazów w mieście i na Starym Zamku. Nadrzeczna plaża zamienia się w idealne miejsce na imprezę z drinkiem. Sporo atrakcji także dla dzieci;
→ Międzynarodowe Targi Handlu i Biznesu (MOS) - to największe tego typu wydarzenie w regionie, przyciągające zdecydowanie największą frekwencję. Stanowi centrum biznesowych innowacji, rozwoju i najnowszych osiągnięć przedsiębiorców, z wszechstronną prezentacją nowych produktów i usług. To także doskonała okazja do zakupu cenionych produktów i usług po przystępnych cenach;
→ Kraina Celje zaprasza... (ostatni piątek i sobota sierpnia) - to dwudniowe, średniowieczne wydarzenie w Starym Zamku zachwycające pokazami, biesiadami, muzyką na żywo z tańcami, pokazami żonglerów i spektakularnymi występami z ogniem. Również średniowieczne warsztaty dla dzieci.
Dojazd:
- samochód - Lublana 80 km, Maribor 54 km,
- autobus, pociąg - liczne połączenia z lokalnych dworców.
tekst: visitslovenia.pl | foto: slovenia.info
Nocleg
BUS - Transfer